Czym jest ujemne oprocentowanie przy kredycie?

Ujemne oprocentowanie pojawia się w ofercie banków w odpowiedzi na działania banku centralnego, który wyznacza ujemne stopy procentowe. Ujemne oprocentowanie ma wpływ zarówno na zobowiązanie kredytowe, jak i lokaty. Kilka lat temu ujemne oprocentowanie było stosowane przez wiele banków w Europie. W Polsce z ujemnym oprocentowaniem spotkały się te osoby, które spłacały kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich. Było to efektem tego, że Szwajcarski Bank Centralny utrzymywał przez jakiś czas ujemne stopy procentowe. Co znaczy ujemne oprocentowanie i co oznacza przy kredycie?

Czy oprocentowanie może być ujemne?

Jest to zasadne pytanie, ponieważ przez oprocentowanie rozumiemy wynagrodzenie za udzielenie finansowania. Przykładowo: gdy zakładamy lokatę w banku, to bank płaci nam za to wynagrodzenie w odsetkach. Jeżeli to my bierzemy w banku kredyt, to zwracamy kapitał wraz z naliczonymi odsetkami. Jednak odsetki można naliczyć, gdy oprocentowanie jest dodatnie.

Jak zatem możliwe jest oprocentowanie ujemne? Oprocentowanie kredytów i depozytów zależy od polityki banku centralnego w zakresie stóp procentowych. Jeżeli Rada Polityki Pieniężnej podejmie decyzję o obniżeniu stóp procentowych, to spadnie również oprocentowanie kredytów i lokat. Gdy główne stopy procentowe rosną, to możemy spodziewać się podwyżek stóp procentowych w bankach.

W sytuacji, gdy bank centralny podejmie decyzję o zastosowaniu ujemnych stóp procentowych, to oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach również może być mniejsze od zera.

Ujemne oprocentowanie przy kredycie – co to znaczy?

Jeżeli dodatnie oprocentowanie to wynagrodzenie za udostępnienie kapitału, to jak działa ujemne oprocentowanie kredytu? Jeżeli kredyt ma oprocentowanie ujemne, to wtedy bank płaci za to, że „pożyczył” pieniądze klientowi. Oznacza to, że klient nie płaci odsetek od swojego kredytu, ponieważ oprocentowanie jest niższe od zera.

Z takim właśnie przypadkiem mieli do czynienia klienci, którzy spłacali kredyt denominowany lub indeksowany do franków szwajcarskich z ujemnym oprocentowaniem. Sytuacja ta była efektem obniżenia stóp procentowych w Szwajcarii do poziomu poniżej zera. Ujemne stopy procentowe spowodowały, że wartość stawki LIBOR również była ujemna. Przypomnijmy, że LIBOR był wskaźnikiem, na podstawie którego wyznaczano wysokość oprocentowania kredytów frankowych.

Co dokładnie oznaczało ujemne oprocentowanie dla klientów? Ujemne oprocentowanie powodowało, że klienci spłacali tylko część kapitałową raty.  Co więcej, kapitał kredytu zmniejszał się o odsetki naliczone według oprocentowania ujemnego, a które bank powinien zwrócić klientowi. Zmniejszenie kapitału z powodu ujemnego oprocentowanie z pewnością ucieszyło klientów, jednak rodziło też pewne problemy z rozliczeniem. Wynikało to z tego, że zwrot części rat kapitałowych uznawany jest w naszym kraju za przychód, który powinien zostać opodatkowany.

Kwestia rozliczenia ujemnego oprocentowania kredytów w walucie obcej została załatwiona systemowo.  Minister Finansów wydał w dniu 27 marca 2020 r. rozporządzenie, zgodnie z którym przychód uzyskany z tytułu zwrotu części kapitału kredytu z powodu ujemnego oprocentowania, został zwolniony z podatku dochodowego. Warunek był taki, że kredyt musiał być zaciągnięty na cele mieszkaniowe.

Wpływ ujemnego oprocentowanie na gospodarkę

Warto zadać sobie pytanie, dlaczego banki centralne decydują się na obniżenie głównych stóp procentowych. Takie rozwiązanie jest stosowane w celu pobudzenia gospodarki w okresach stagnacji. Klienci, zamiast trzymać środki na kontach czy lokatach z ujemnym oprocentowaniem, wolą je wydawać na konsumpcję, inwestycje i zaciągać kredyty. W ten sposób rośnie sprzedaż produktów i usług, co powoduje wzrost zatrudnienia i płac.

Przeczytaj też o wskaźnikach referencyjnych i oprocentowaniu kredytów na https://bankiwpolsce.pl/co-to-jest-wiron.